Ik kan uren rond waggelen in boekenwinkels, meestal kom ik zoveel boeken tegen die mij leuk lijken dat ik niet kan kiezen en uiteindelijk weer met lege handen naar huis ga. Maar ‘Half the Sky‘ viel mij meteen op, in eerste instantie door het mooie lettertype op de kaft maar ook het onderwerp leek mij interessant. Het Engelstalige ‘Half the Sky’ van het echtpaar Nicholas D. Kristof en Sheryl Wudunn, beide journalisten, is een informatief boek over mensenrechten en ontwikkelingshulp. 

Aangrijpende verhalen

Ik kocht dit boek in de veronderstelling dat het een positieve insteek had. Nu heeft het boek dat ook wel, het kijkt naast de problemen vooral naar oplossingen, maar er staan ook aangrijpende, en soms zelfs lugubere, verhalen in. Ik heb een paar keer moeten huilen tijdens het lezen omdat er zulke verschrikkelijke dingen in staan. Ik las over Rath, een meisje uit Cambodja, dat een baan als afwasser in Thailand werd belooft. Omdat haar familie weinig geld had, greep ze deze kans meteen aan, alleen kreeg ze in Thailand niet het beloofde baantje maar werd ze verkocht aan een bordeel in Maleisië. Daar werd ze gevangen gehouden, geslagen en verplicht om vijftien uur per dag, zeven dagen in de week, klanten met een glimlach te ontvangen. Op dat moment was ze vijftien jaar. Toen ze kon vluchten naar een politiebureau, werd ze daar een jaar vastgezet omdat ze volgens hen ‘illegaal’ in het land verbleef. Toen ze vrij was en eindelijk naar huis kon, bracht de politieman haar naar de grens. Althans, dat dacht ze. Hij verkocht haar aan een ander bordeel. Dat hakt er wel even in. Want dit is niet een uniek geval, dit gebeurt op grote schaal: “Whichever figure you choose, the outcome is the same — far more women and girls are shipped into brothels annually now, in the early 21st century, than African slaves were shipped into slave plantations each year in the 18th century.” Gelukkig liep het voor Rath uiteindelijk goed af, ze kwam een hulpverlener tegen en kon door middel van een microlening haar eigen marktkraampje beginnen.

Mensenrechten

Het boek focust vooral op vrouwen in Afrika en Azië, want volgens de auteurs zijn zij de oplossing. Wanneer zij onderwijs krijgen, krijgen ze een stem en kunnen ze voor zichzelf opkomen. Onderwerpen die aan bod komen zijn moderne slavernij zoals het verhaal van Rath. Maar ook zwangerschap, de invloed van cultuur en geloof en de gevolgen van verkrachting. Het zijn zware onderwerpen die een feministische lading lijken te hebben, maar dat is niet de bedoeling van dit boek. De auteurs schrijven dat deze onderwerpen juist niet als ‘vrouwen issues‘ moeten worden gezien maar als onderwerpen die betrekking hebben op iedereen en te maken hebben met mensenrechten en niet ‘alleen’ vrouwenrechten.

Ontwikkelingshulp

Het boek laat zien hoe groot en complex de problemen zijn in ontwikkelingslanden. Ontwikkelingshulp is dan ook niet makkelijk en zeker niet altijd succesvol. Vooral niet wanneer westerlingen een land in komen banjeren en weinig van de sociale en culturele regels weten. In het boek staat een voorbeeld over vrouwen in Nigeria die cassave verbouwen. De hulpverleners dachten dat wanneer ze meer cassave zouden kunnen verbouwen, ze meer geld zouden krijgen. Het is bekend dat wanneer vrouwen de controle over het geld hebben, meer geld naar voeding en zorg gaat voor het gezin (de mannen geven het vooral uit aan bananenbier en prostituees). Dus dat leek makkelijk op te lossen. Uiteindelijk verbouwden ze zoveel cassave dat de vrouwen het nauwelijks aan konden. Cassave verbouwen is daar vrouwenwerk, dus de mannen konden niet meehelpen. De hulpverleners brachten materialen om het werk makkelijker te maken. Maar doordat cassave een klein percentage aan giftige stoffen bevat, en ze nu grote velden van deze plant hadden, kwamen er weer nieuwe problemen bij die veel tijd en geld kostten om op te lossen. Uiteindelijk werkte de interventie en verdienden de vrouwen inderdaad meer geld. Alleen vonden de mannen, nu dat cassave meer opbracht, dat het ‘mannenwerk’ was. Qua werk moesten de vrouwen ruilen met de mannen en uiteindelijk waren ze nog slechter af dan in het begin. Pijnlijk. De auteurs zijn hier heel eerlijk in, wat ik heel goed vind. Gelukkig schrijven ze ook hoe ontwikkelingshulp wél succesvol kan zijn.

‘What you can do’

Wat ik vooral goed vind aan dit boek is dat het niet alleen laat zien wat er mis is in de wereld en hoe dit opgelost kan worden door middel van ontwikkelingshulp, maar ook wat je als individu nu zelf zou kunnen doen om mee te helpen. Organisaties die goed werk verrichten (en niet de helft van hun donaties aan administratieve kosten uitgeven) worden genoemd en andere ideeën over wat je zou kunnen doen worden gegeven.

 Minpunten: Het is niet makkelijk om te lezen is, sommige stukken zijn heel feitelijk waarin statistieken en onderzoeken worden beschreven en andere stukken zijn ontzettend heftig.

 Pluspunten: Doordat succesverhalen van individuen erin worden verweven wordt het een stuk leesbaarder. Vaak kon ik het boek niet wegleggen omdat het mij zo aangreep en omdat ik over dingen las waarvan ik niet wist dat ze gebeurden. Daarom vind ik dit boek een must read voor alle potentiële wereldverbeteraars en iedereen die ook maar een klein beetje geïnteresseerd is in mensenrechten en vrouwenrechten.

 Cijfer: 8,5 / 10

Bestel hier ‘Half the Sky’ voor 15,99 euro.