Steve denkt dat ik in mijn vorige leven wel een konijn had moeten zijn. Ik ben net zo bang en schrikachtig als Bunny von D. Gelukkig zijn konijnen ook vooral heel erg lief. Dus zo erg is het allemaal niet. Maar soms is het wel vervelend om steeds tegen dingen aan te lopen omdat je iets niet durft. Bijvoorbeeld als je geen studenten-OV meer hebt en met de fiets naar de universiteit moet fietsen. Over grote, enge kruispunten.

Don’t panic

Daar stond ik dan, leunend op mijn fiets voor het absurd grote, levensgevaarlijke kruispunt. Terwijl ik wachtte tot het stoplicht op groen sprong, brak het zweet mij uit en het voelde alsof mijn hart uit mijn borstkas kon springen. Het leek alsof mijn keel werd dichtgeknepen en ik niet meer kon ademen. Janken. Gelukkig studeer ik al driehonderd jaar psychologie en ken ik alle symptomen van een paniekaanval uit mijn hoofd en weet ik dat het geen kwaad kan. Er worden namelijk geregeld mensen in het ziekenhuis opgenomen omdat ze 112 bellen tijdens een paniekaanval. Ze weten niet wat ze overkomt en denken dat ze een hartinfarct krijgen. Uiteindelijk blijkt er dan niets aan de hand te zijn. Dus dat probeerde ik maar in mijn hoofd te herhalen ‘er is niets ergs aan de hand’. Terwijl ik naar de uni fietste, voor het eerst in mijn eentje, zat ik al enorm gespannen op de fiets. Want ik wist dat ik ergens op de helft van mijn route over dat verdomde kruispunt moest. Door de spanning die steeds meer en meer wordt opgebouwd, kan een paniekaanval ontstaan. Een gezonde reactie van je lichaam in overlevingssituaties. Alleen bij het oversteken van een kruispunt wellicht wat onnodig. Het enige wat je dan nog kan doen is rustig proberen te blijven. En toen plopte het stoplicht eindelijk op groen. Ik stak over terwijl er aan mijn linker- en rechterkant auto’s voorbij zoefden. Na een stukje fietsen, ging het eigenlijk wel weer goed. Vorige week moest ik precies hetzelfde kruispunt weer over. Het kruispunt leek wel gekrompen nu ik er voor de tweede keer alleen voor stond. Nu ik wist dat het de vorige keer goed ging, was ik niet zo bang meer.

Tips om je angsten te overwinnen

1. Exposure in vivo
En dat is de belangrijkste tip die ik mee kan geven. Je moet het ervaren. (Ik hoor het de docent zo zeggen in zijn stem; “erváááár het!”) Niet zo ineens, bam. Maar door subdoelen op te stellen. Zo ben ik eerst een paar keer samen met Steve gaan fietsen. Eerst naar Oldenzaal, dat eigenlijk gewoon één lange weg is. Daarna naar de stad, slalommend door winkelende mensen. Over het kleine kruispunt bij ons in de buurt waarbij je schuin moet oversteken terwijl er ook fietsers van andere kanten komen fietsen. En tenslotte naar de uni, over het grote kruispunt met meerdere banen. Waarbij auto’s ook groen krijgen om af te slaan, terwijl je schuin oversteekt. Ieh! Maar ik leef nog steeds. Gelukkig. En ik kan met trots vertellen dat ik al deze verkeerssituaties niet meer eng vind. Zo heb ik eigenlijk zelf mijn eigen exposure-therapie uitgevoerd, ha.

2. Alles dat je aandacht geeft groeit
Hoewel ik zelf geen angststoornis heb, haal ik uit de colleges die ik heb over angststoornissen wel veel nuttige tips die ik zelf kan toepassen. Als je zenuwachtig en angstig bent voor iets, zit de kans er dik in dat je aandacht naar binnen is gekeerd. Dat merk ik bij mezelf ook; ik voel mijn hart te keer gaan, en hoe meer ik er op let, hoe erger het lijkt te worden. Want alles dat je aandacht geeft groeit. Het is goed om op dat soort momenten je aandacht proberen naar buiten te richten, op je omgeving of de taak die je uitvoert. Of bijvoorbeeld door naar muziek te luisteren. Of wat ik deed toen ik enorm gespannen op de fiets zat: bij alle auto’s die voorbij kwamen, proberen te raden welk automerk het is. Dit wordt ook wel taakconcentratietraining genoemd, als je er op googelt kan je hier meer info en oefeningen van vinden.

3. Niets om je voor te schamen
Ik ben zelf een open boek over al mijn gekke gewoontes, ik schaam me niet zo snel. En dat zou niemand hoeven te doen. Nu ik veel gespreksvoering heb waarbij iedereen over zijn eigen problemen moet praten, merk ik dat iedereen wel íets heeft waar ze bang voor zijn of waar ze mee zitten. Wist je bijvoorbeeld dat er in Nederland één miljoen mensen zijn die een vorm van rijangst hebben? Dat is veel! Ik vond het van mijzelf best suf dat ik als 25-jarige zo bang was voor iets dat voor de meeste Nederlanders de gewoonste zaak van de wereld is. Maar als ik het er met iemand over had, kreeg ik helemaal geen gekke reacties. Ik dacht dat mensen mij misschien een grote aansteller zouden vinden, maar dat valt reuze mee. Ik ben blij dat ik er zo open over ben, want zo heeft Steve mij een beetje kunnen helpen met het leren fietsen in de stad, omdat hij wist hoe eng ik het vond. Het is dus helemaal niet zo gek om het er eens met een vriend(in) over te hebben wat je eng vindt, en misschien kan degene je dan wel een beetje helpen!

Angsten en angststoornissen zijn complexe onderwerpen en dat is natuurlijk lastig om in zijn volledigheid uit te leggen in één blogpost. In deze blogpost maakte ik een beknopte versie van wat ik tot nu toe heb geleerd over angsten en mijn eigen ervaringen ermee. Als je op zoek bent naar meer info, check dan de website van Fonds Psychische Gezondheid.

Waar ben jij bang voor? En hoe deal je daar mee?